HPV Aşısı 2025 Sonunda Ücretsiz Oluyor

Sağlık Bakanlığı, HPV aşısı 2025 sonu itibarıyla ulusal bağışıklama programına alınacağını açıkladı. Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu’nun duyurduğu bu HPV aşısı müjdesi, kamuoyunda sevinçle karşılandı. Bakan Memişoğlu TRT Haber’de yaptığı açıklamada, “2025’in sonunda, 13 yaşındaki bütün çocuklarımıza HPV aşısını yapabilir hale geleceğiz, 15 yaşın üzerindekileri de isteyenlerin aşılarını yapacak hale geleceğiz. HPV aşısını, 2025 sonu itibarıyla insanlarımıza ücretsiz ulaştıracağız” dedi. Böylece uzun süredir dile getirilen “HPV aşısı ne zaman ücretsiz olacak” sorusu da yanıt bulmuş oldu.

Bakanlıktan Kanser Aşısı Hamlesi: HPV Aşısı Ücretsiz Program Başlıyor

Bakanlığın bu adımı, rahim ağzı kanserine karşı koruma sağlayan HPV aşısı için Türkiye’de yeni bir dönemin kapısını aralıyor. Kamuoyunda, rahim ağzı kanseri aşısı ücretsiz sunulacak olması önemli bir halk sağlığı hamlesi olarak değerlendiriliyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre halihazırda 137 ülke HPV aşısını ulusal programına dahil etmiş durumda ve Avrupa’daki 29 ülkenin tamamında bu aşı devlet tarafından karşılanıyor. Türkiye’de ise şimdiye dek HPV aşısı SGK kapsamında değildi; aşı bedeli devlet tarafından ödenmiyordu. Bu nedenle pek çok aile, özellikle birden fazla çocuğu varsa, aşının ücretini karşılamakta zorlanıyordu. Geçmiş yıllarda HPV aşısı fiyatı tek doz için 1850-2600 TL aralığına kadar yükseltilmiş. Üç dozluk bir aşı serisinin toplam maliyetinin asgari ücretin yarısından fazlasına denk geldiği belirtiliyor. Şimdi, aşının ücretsiz hale gelmesiyle ekonomik engeller kalkacak ve daha geniş bir kesim aşıya erişebilecek.

Sağlık Bakanlığı, HPV aşısı ulusal aşı takvimi kapsamına ilk kez gireceği için hazırlıklarını sürdürüyor. Edinilen bilgilere göre 2025 sonunda başlayacak kampanya kapsamında 13 yaş grubundaki çocuklar okul veya aile hekimlikleri aracılığıyla aşılanacak. Yetkililer, HPV aşısı 13 yaş grubuna muhtemelen okullarda toplu aşı günleri düzenleyerek uygulanacağını belirtiyor. Ayrıca Bakan Memişoğlu’nun ifadesine göre 15 yaş ve üzerindeki isteyen bireyler de aşı programından yararlanabilecek. Bu, 15-26 yaş arası gençlerin de ücretsiz aşı fırsatına kavuşabileceği anlamına geliyor. Uzmanlar, Bakanlığın bu esnek tutumunun önemli olduğunu vurgulayarak, “Geçmişte aşı olma fırsatı bulamamış gençler de ücretsiz HPV aşısı ile korunma şansı yakalayacak” diyor.

Hükümetin HPV aşısını ücretsiz sunma kararı, uzun süredir devam eden bir toplumsal talebin sonucunda geldi. Kadın sağlığı örgütleri ve hekimler yıllardır “HPV aşısı ücretsiz olmalı” diyerek kampanyalar yürütüyordu. Özellikle kadın hakları savunucuları, bu aşının kansere karşı koruyuculuğu nedeniyle gelir farkı gözetmeksizin herkese ulaşmasını talep ediyordu. Geçmişte “HPV aşısı ücretsiz kampanyası” adı altında imza kampanyaları düzenlendi, sosyal medyada farkındalık çalışmaları yapıldı. Önceki Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da Kasım 2022’de benzer bir söz vermiş, ancak uygulamada adım atılamamıştı. Şimdi, yeni Bakanlık yönetiminin somut bir takvim açıklaması, bu mücadelelerin nihayet sonuç verdiği şeklinde yorumlanıyor.

Öte yandan, bazı sivil toplum kuruluşları HPV aşısı geri ödeme konusunda da girişimde bulunuyor. Geçmiş yıllarda kendi imkanlarıyla para verip çocuklarını aşılatan aileler, aşı bedellerinin iadesini talep eden hukuki girişimleri değerlendiriyor. Bu konuda henüz resmi bir düzenleme olmasa da, ücretsiz aşılama programı başladıktan sonra adil olması açısından böyle bir geri ödeme adımı da gündeme gelebilir.

HPV ve Aşı Hakkında Merak Edilenler

Bakanlığın kararı haberi duyan birçok kişinin aklına çeşitli sorular getirdi. İşte HPV aşısı ve uygulanmasına dair en çok merak edilen sorular ve yanıtları:

HPV aşısı nedir? HPV (Human Papilloma Virüs) aşısı, rahim ağzı kanseri başta olmak üzere HPV enfeksiyonunun yol açabileceği kanser ve hastalıklara karşı koruma sağlayan bir aşıdır. Bu aşı, HPV’nin en riskli tiplerine karşı vücutta bağışıklık yanıtı oluşturarak önleyici etki gösterir. Özellikle rahim ağzı kanserine yol açan HPV-16 ve HPV-18 tiplerine karşı yüksek oranda koruyucudur. Dünya Sağlık Örgütü, HPV’ye karşı aşılama ile bu kanser türünün küresel ölçekte büyük oranda azaltılabileceğini vurgulamaktadır.

HPV aşısı kimlere yapılır? Uzmanlara göre, kız ve erkek ayrımı olmaksızın uygun yaş aralığındaki herkesin HPV aşısı yaptırması önerilir. Yani erkeklere HPV aşısı yapılır mı sorusunun cevabı da kesinlikle evettir. Aşı, yalnızca kadınları rahim ağzı kanserinden korumakla kalmaz; erkeklerde HPV’nin yol açabileceği başta baş-boyun, penis ve anal kanserler olmak üzere çeşitli kanser türlerinin ve genital siğillerin önlenmesine de yardımcı olur. Dolayısıyla toplum genelinde bağışıklık yaratmak için her iki cinsiyetin de aşılanması kritik görülmektedir.

HPV aşısı kaç yaşında yapılmalı? Aşının en ideal uygulama dönemi, cinsel aktivite başlamadan 9–13 yaş arası dönem olarak belirtilir. Bu yaş grubunda bağışıklık sistemi genç ve yanıt verme kapasitesi yüksektir, dolayısıyla aşının etkinliği en üst düzeyde olur. Bakanlığın da 13 yaş grubunu hedeflemesinin nedeni budur. Bununla birlikte, 15–26 yaş arası gençler de aşıdan fayda görebilir; hatta 26 yaş üstünde bile doktor önerisiyle aşılama yapılabilir. Özellikle 27–45 yaş arasında, kişi daha önce HPV ile karşılaşmış olsa bile farklı tiplere karşı koruma sağlanabileceği için durum bazında aşı önerilebilmektedir.

HPV aşısı kaç doz uygulanıyor? Aşının doz sayısı yaşa göre değişir. 9–14 yaş arasındaki çocuklar için iki doz aşı yeterli görülüyor (ilk doz ve 6 ay sonra ikinci doz)ttb.org.tr. HPV aşısı kaç doz diye soran daha büyükler için ise cevap: 15 yaş ve üzerinde üç doz uygulanması tavsiye edilir. Üç dozluk şema genellikle 0, 2. ay ve 6. ay şeklindedir. Ücretsiz program kapsamında aşılama başlayınca, Bakanlık bu doz takvimini okullarda ve sağlık kuruluşlarında duyuracaktır.

HPV aşısı yan etkileri neler? Her aşıda olduğu gibi, HPV aşısında da hafif yan etkiler görülebilir ancak ciddi yan etki riski son derece düşüktür. En sık rastlanan HPV aşısı yan etkileri, enjeksiyon bölgesinde kızarıklık, ağrı veya şişlik ile bazı kişilerde görülebilen kısa süreli hafif ateş, baş ağrısı veya halsizliktir. Uzmanlar aşının güvenli olduğunu, bugüne kadar dünya çapında milyonlarca doz uygulandığını ve aşıdan kaynaklanan ciddi bir sağlık sorunu raporlanmadığını belirtilmektedir. Aşı canlı virüs içermediği için HPV enfeksiyonuna yol açmaz. Yine de, sağlık personeli aşı sonrası olası yan etkiler konusunda aileleri bilgilendirecektir.

Ücretsiz HPV aşısı uygulaması nasıl hayata geçecek? Sağlık Bakanlığı’nın planladığı ücretsiz HPV aşısı uygulaması, okullarla koordinasyon içinde ülke genelinde yürütülecek. İlk etapta 2025 sonunda ortaokul 8. sınıf düzeyindeki (13 yaş) çocuklara aşı teklif edilecek. Ailelerin onayıyla, okul aşı programları kapsamında aşılama yapılacak. Programa katılım gönüllülük esaslı olacak ancak bakanlık geniş katılım için bilinçlendirme kampanyaları düzenleyecek. 15 yaş üstü bireyler ise aile sağlığı merkezleri ve hastaneler aracılığıyla randevu alarak aşılarını ücretsiz yaptırabilecek. İlerleyen dönemde aşının ulusal takvimde rutin hale gelmesiyle her yıl yeni 5. sınıf öğrencilerine de bu aşının sunulması hedefleniyor.

Sağlık otoriteleri, HPV aşısı ücretsiz sunulmasının Türkiye’de rahim ağzı kanseri vakalarında uzun vadede belirgin bir azalma sağlayacağını vurguluyor. Her yıl dünya genelinde yüz binlerce kadının ölümüne yol açan bu kanser türü, aşılama ve tarama ile büyük oranda önlenebilir hale geliyor. Bakanlığın attığı bu adımla Türkiye, HPV’ye bağlı kanserleri önleme mücadelesinde önemli bir eşiğe geldi. Uzmanlar, alınan kararın uygulamaya başarıyla geçmesi halinde önümüzdeki yıllarda HPV ile ilişkili hastalık yükünde ciddi düşüş bekliyor. Kamuoyu şimdi, yıl sonunda başlayacak kampanyanın detaylarını ve takviminin açıklanmasını yakından takip ediyor. Bu gelişmenin, ailelerin ve özellikle de geleceğin genç yetişkinlerinin sağlığında kritik bir rol oynayacağı ifade ediliyor. Böylece Türkiye, çocuklarını HPV kaynaklı kanserlerden korumak için birçok gelişmiş ülkenin izinden giderek önemli bir halk sağlığı yatırımını hayata geçirmeye hazırlanıyor.