Mini EYT Nedir? 3600 Prim Günüyle Yaş Şartı Olmadan Emeklilik Formülü

Türkiye’de milyonların merakla takip ettiği emeklilik tartışmalarında yeni bir döneme giriliyor. Emeklilikte Yaşa Takılanlar yasasının ardından şimdi de kamuoyunda Mini EYT olarak adlandırılan erken emeklilik modeli gündemde. Bu düzenleme, özellikle 1999 sonrası sigorta girişi olup mevcut EYT yasasından yararlanamayan kesime umut vadediyor. Kademeli emeklilik modeli olarak da anılan Mini EYT, adından da anlaşılacağı gibi kademeli bir geçiş ve esneklik öngörüyor. En dikkat çekici tarafı, 3600 prim günüyle emeklilik imkânı sunarak belirli şartları sağlayanlara yaş beklemeden emeklilik yolunu açacak olması.

Yetkililer, hükümet ve SGK bünyesinde yeni emeklilik düzenlemesi için teknik çalışmanın sürdüğünü belirtiyor. Henüz resmi bir açıklama olmasa da sızan bilgilere göre, Mini EYT ile emeklilik yaşı düşecek mi sorusuna pek çok kişi için “Evet” yanıtı gelmiş olacak. Yani, sigortalı çalışanların prim gün sayısı ve sigorta başlangıç tarihine göre değişen, kademeli bir erken emeklilik hakkı doğabilir. Özetle, Mini EYT’nin ne olduğu şöyle açıklanabilir: Mevcut emeklilik sistemine alternatif veya ek bir yol açılarak, belli bir prim gün sayısı indirimi ile, çalışanların yaş şartı olmadan emekliliğe ayrılabilmesine olanak tanınması.

Kimleri Kapsıyor? 2000 Sonrası Emeklilik Beklentisine Çözüm Olur mu?

Mini EYT’nin hedef kitlesi, 8 Eylül 1999 tarihinden sonra çalışma hayatına başlamış olup yıllardır emeklilik için yeni bir düzenleme bekleyen kesim olarak öne çıkıyor. 1999’daki reform, bu tarihten önce SGK girişi olanlara EYT ile erken emeklilik yolunu açarken, sonraki dönemde sigortalı olanlar dışarıda kalmıştı. İşte Mini EYT, bu açığı kısmen kapatmayı amaçlıyor.

Tasarıya dair ilk bilgiler, 44 yaşında emeklilik fırsatının doğabileceğini gösteriyor. Bu ne demek? Örneğin 2000’lerin başında işe girmiş bir çalışan, normalde 58-60 yaşını beklemesi gerekirken, şartları tutuyorsa 48 yaşında emeklilik hakkına kavuşabilir. Mini EYT ile öngörülen kademeli modelde, sigorta başlangıç yılı ilerledikçe aranacak yaş ve prim şartları esneyecek. Yani 2000-2008 arası sigorta girişi olanlar için sabit bir emeklilik yaşı yerine, giriş yıllarına göre kademeli bir yaş sınırı planlanıyor. Bu kapsamda, örneğin 2000’de çalışmaya başlayan bir kadın çalışan için emeklilik yaşı 46 olabilirken, 2008’de başlayan için 50 olabilecek. Erkeklerde de benzer şekilde 45-50 arası kademeli bir yaş şartı söz konusu olabilecek.

Düzenleme sadece SSK’lı çalışanları değil, Bağ-Kur statüsünde prim ödeyenleri de ilgilendiriyor. Halen Bağ-Kur’lular için emeklilik prim günü 9000 (25 yıl) olarak uygulanıyor ve bu, SSK’lilerin 7200 gün (20 yıl) şartına göre daha uzun bir süre. Mini EYT ile Bağ-Kur 7200 gün emeklilik formülü hayata geçecek gibi görünüyor. Böylece Bağ-Kur’lular da SSK’lilerle eşit prim gün sayısıyla emekli olabilecek, bu da yaklaşık 5 yıl erken emeklilik anlamına geliyor. Özellikle küçük esnaf, çiftçi gibi Bağ-Kur kapsamında olanlar için 5 yıl kazanmak önemli bir avantaj olacak. Kısacası Mini EYT, hem SSK hem Bağ-Kur fark etmeksizin, belirli koşulları taşıyan 44-55 yaş aralığındaki tüm çalışanları kapsama almayı hedefleyen bir erken emeklilik şartları 2025 paketi gibi duruyor.

Emeklilikte Yeni Yasa Ne Getirecek? Avantajlar ve Koşullar

Henüz taslak halindeki bu SGK düzenlemesi, yasalaştığında çalışanın lehine birçok değişiklik getirecek. Uzmanlar ve basına yansıyan bilgiler ışığında, Mini EYT’nin öne çıkan avantajları şöyle:

• 3600 prim günüyle yaş şartsız emeklilik: SSK veya Bağ-Kur fark etmeksizin, eğer bir çalışanın SSK 3600 gün emeklilik için gerekli prim gününü doldurduysa (bu çoğunlukla 10 yıl çalışmaya denk geliyor), yaşına bakılmadan emekli olabilecek. Bu özellikle prim gün sayısını doldurup yaşı bekleyenler için büyük bir fırsat.

• Bağ-Kur’lulara prim eşitlemesi: Bağ-Kur’lular için prim şartının 9000 günden 7200 prim gününe indirilmesi, yaklaşık 5 yıllık bir yükten kurtulmak demek. Örneğin uzun yıllardır Bağ-Kur primi ödeyen bir esnaf, 20 yıl dolduğunda (7200 gün) emekli olabilecek.

• Kademeli erken emeklilik modeli: Kademeli emeklilik tablosu oluşturularak, 2000 sonrası her bir giriş yılı grubu için farklı yaş ve prim kombinasyonları belirlenecek. Böylece, EYT kapsamına giremeyenler arasında da bir adalet ve denge sağlanmaya çalışılacak. Örneğin 2001’de işe başlayan belki 47 yaşında, 2005’te başlayan 49 yaşında emekliliğe hak kazanabilecek.

• 44-55 yaş arası çalışanlara fırsat: Mevcut tabloda 50’li yaşlarının ortasını bulan çoğu kişi emeklilik için en az 5-10 yıl daha beklemek zorunda. Mini EYT ile EYT sonrası düzenleme arayan bu grup, 40’lı yaşların ortasından itibaren emekli olma şansını elde edecek.

Bu avantajlar, tasarının mevcut haliyle öngörülen kazanımlarını yansıtıyor. Elbette, nihai yasa metni Meclis sürecinde değişikliklere uğrayabilir.

Yürürlük Takvimi: Mini EYT Ne Zaman Çıkacak?

Peki bu emeklilikte yeni yasa ne zaman hayata geçecek? Şu ana kadar yetkililer tarafından kamuoyuna açıklanan net bir tarih yok. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan geçtiğimiz aylarda yaptığı açıklamada, emeklilik sisteminde köklü bir değişiklik planlanmadığını söylemiş, mevcut şartların devam edeceğini vurgulamıştı. Ancak son dönemde artan beklenti ve siyasi talep, bu konuda bir adım atılmasını gündeme getirmiş durumda.

Kulis bilgilerine göre hükümet, Mini EYT modelini 2024 sonu veya 2025 içinde yasalaştırmak üzere hazırlık yapıyor. Planlamaya bakılırsa düzenleme kademeli olacağından, bazı hükümler hemen yürürlüğe girerken bazıları 2026’ya kadar yayılabilir. Örneğin, Bağ-Kur prim indiriminin 2025’te, genel kademeli emeklilik şartlarının ise 2026’da uygulamaya geçmesi gibi bir takvim konuşuluyor. Gözler, önümüzdeki aylarda Meclis’e sunulması muhtemel teklif ve hükümetin atacağı adımlarda.

Her halükârda, Mini EYT çıkacak mı, ne zaman çıkacak sorusu halen resmî yanıtını bekliyor. Beklenti, en geç gelecek yılın ilk yarısında bu konuda somut gelişmelerin yaşanması yönünde. Hükümet kanadından sızan bilgiler olumlu olsa da, EYT genişleyecek mi sorusunun cevabı, ancak yasa teklifi Meclis’e geldiğinde ve maddeler netleştiğinde kesinlik kazanacak.

Özetlemek gerekirse, Mini EYT olarak bilinen erken emeklilik düzenlemesi, Türkiye’de emeklilik sistemi tartışmalarında yeni ve heyecan uyandıran bir başlık olarak öne çıkıyor. Bu düzenleme sayesinde on binlerce, belki de milyonlarca çalışan, uzun yıllar prim ödemiş ancak yaş engeline takılan kişiler, emeklilik hayallerine daha erken kavuşma imkânı bulabilir. Henüz hazırlık aşamasında olan bu plan, hem çalışma yaşamı hem de sosyal güvenlik sistemi açısından önemli değişimleri beraberinde getirecek.

Gelişmeler gösteriyor ki hükümet, kamuoyu beklentilerini de göz önünde bulundurarak dengeli bir çözüm üretmeye çalışıyor. SGK yeni emeklilik düzenlemesi gerçekleştiğinde, emeklilik planlaması yapan herkesin kendi durumu için yeniden hesap yapması gerekecek. Bu nedenle, süreci yakından takip etmekte fayda var. Resmî açıklamalar geldiğinde ve yasa tasarısı Meclis’e sunulduğunda, burada ele aldığımız erken emeklilik şartları 2025 paketinin kesin hükümleri de netleşmiş olacak.